Uit het Moeras is een project van het Dagblad van het Noorden. We vertellen familieverhalen uit de Veenkoloniën. Van kleinkinderen, overgrootouders en alles daartussen. Want een mens staat nooit op zichzelf. De Groningse en Drentse Veenkoloniën zijn oorspronkelijk een moerasgebied. Hier wonnen de pioniers turf, brachten waterwegen rijkdom en maakten landbouw en industrie elkaar groot. Totdat de moderne tijd het gebied de rug toekeerde.
Tegenwoordig worden de Veenkoloniën vaak geassocieerd met achterstand en loopt er een onderzoek naar armoede die van generatie op generatie wordt doorgegeven. Toch zijn de meeste inwoners tevreden en gehecht aan het gebied. Uit het Moeras vertelt over opgroeien in de Veenkoloniën en probeert uit te vinden hoezeer je leven bepaald wordt door waar je vandaan komt. Is afkomst een moeras dat je laarzen vastzuigt of een rijke bodem om uit te putten?
Hoe werkt het?
De tijdlijn van Uit het Moeras volgt families uit de Veenkoloniën terug naar vroeger. Van kleinzoon, naar moeder, naar opa, naar grootmoeder – zo ver als we konden komen. Tussen de families door staan op de tijdlijn van Uit het Moeras schetsen uit de sociaal-economische historie van de Veenkoloniën, die de persoonlijke verhalen van inwoners voorzien van context.
De verschillende familieverhalen zijn op Uit het Moeras ook los van de tijdlijn aan één stuk door te lezen: beginnend bij de oudste generatie en eindigend bij de jongeren van nu.
Uit het Moeras biedt daarnaast achtergronden over de streek, de historie, de inwoners, generatiearmoede en het onderzoek dat de Rijksuniversiteit Groningen doet in de Veenkoloniën.
Maaike Borst vertelt over het project
Waarom doen we dit?
Aan de Veenkoloniën kleeft al decennialang een imago van achterstand. Cijfers bevestigen dat: in de statistieken over bijvoorbeeld inkomen, werkgelegenheid, gezondheid en opleiding staan de Veenkoloniën vaak in de onderste regionen. Niet stijf onderaan overigens, want armoede is in de grote steden ernstiger.
Achter cijfers, onderzoeken en imago zoekt Dagblad van het Noorden naar de mensen zelf. Om te horen hoe ingewikkeld, mooi, moeilijk, leuk, zwaar of gewoontjes het leven in werkelijkheid is. En omdat iemand nooit op zichzelf staat, willen we dat ook weten van hun kinderen, ouders en opa’s en oma’s.
Het vermoeden is dat de achterstand in het gebied vaak van generatie op generatie wordt doorgegeven. In 2017 startte de Rijksuniversiteit Groningen een onderzoek naar generatiearmoede in de Veenkoloniën, gefinancierd door de provincies Groningen en Drenthe.
Aan de andere kant is het een streek met overwegend tevreden en trotse inwoners die dat imago vaak beu zijn. Ze wijzen op de rijke historie van de Veenkoloniën en vinden dat het door de ruimte, het weidse uitzicht en de vaak hechte gemeenschappen gewoon goed wonen is.
Als armoede van generatie op generatie wordt doorgegeven zijn we benieuwd naar hoe dat werkt en wat dat betekent in persoonlijke levens. Maar we zijn net zo nieuwsgierig naar de verhalen van generaties die zich aan achterstand hebben ontworsteld – hoe krijg je dat voor elkaar? – of de geschiedenissen van families die van oudsher verbonden zijn met de Veenkoloniën.
Wat gaat er verder gebeuren?
Dit is een begin. Uit het Moeras is in februari 2019 van start gegaan als een zoektocht. We zoeken naar meer familiegeschiedenissen die de website vullen en het verhaal rijker maken. We zoeken ook naar hulp, reacties, tips, kritiek, samenwerking. Wij maken Uit het Moeras niet om te vertellen hoe het zit, maar om meer te weten komen.
Terwijl Uit het Moeras het komend jaar groeit, zullen we geregeld het gesprek op zoeken en mensen daarvoor uitnodigen. Op 28 februari hielden we onze eerste bijeenkomst bij weggeefwinkel Veur Noppes in Stadskanaal. Voor wie op de hoogte wil blijven houden we een nieuwsbrief bij. Wilt u reageren, een verhaal delen of inschrijven voor de nieuwsbrief? Mail verslaggever Maaike Borst (maaike.borst@dvhn.nl) of bel haar via 050-5844444.
Wie werken aan het project mee?
Familieverhalen: Maaike Borst en Inki de Jonge
Geschiedenis: Henk Mulder
Achtergronden: Arend van Wijngaarden en Maaike Borst
Video: Liselotte Schüren
Fotografie: Siese Veenstra
Coördinatie: Esther van der Meer
Blogs RUG: Sanne Visser
Website: Thonie Kroon en Erik-Peter Schutter van Bloei media en Alwin Wubs
Eindredactie: Maaike Borst, Esther van der Meer, Maria Ruygrok
Met dank aan: de families, Veur Noppes, Rijksuniversiteit Groningen, Groninger Archieven, Streekhistorisch centrum Stadskanaal, de Alliantie van Kracht, CMO Stamm, Aletta Jacobs School of Public Health i.s.m. Geodienst RUG
Contact: bel 050-5844444 en vraag naar Maaike Borst, of mail maaike.borst@dvhn.nl
Uit het Moeras wordt mede mogelijk gemaakt door:
